Czytelnia on-line

Nadciśnienie tętnicze Terapia 2024, 8 ( 439 ) :  4  -  13

Czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego u dzieci i młodych dorosłych – stare i nowe

Cardiovascular risk factors in children and young adults – old and new

Summary: Cardiovascular diseases (CVD) are the major health threats and the leading cause of death in developed countries. Although clinically overt CVD does not develop until adulthood, exposure to CVD risk factors occurs already during the perinatal period. Knowledge about exposure to CVD risk factors in developing age is still incomplete. The article presents basic information about exposure to the selected so-called classic CVD risk factors that are important already in childhood and adolescence, such as hypertension, metabolic syndrome, obesity and visceral obesity, hyperlipidemia, and non-traditional ones such as prematurity, low birth weight, hyperuricemia, hyperhomocysteinemia, high lipoprotein (a), apoliporotein a and b and others. Early identification of these factors may be crucial in the primary and secondary prevention of cardiovascular events and early identification of risk groups.
Keywords: cardiovascular risk, hypertension, dyslipidemia, hyperuricemia, fetal programming, children
Słowa kluczowe: ryzyko sercowo-naczyniowe, nadciśnienie tętnicze, dyslipidemia, hiperurykemia, programowanie płodowe, dzieci

Choroby układu sercowo-naczyniowego (ChSN) należą do największych zagrożeń zdrowotnych i stanowią główną przyczynę zgonów w krajach rozwiniętych. W Polsce w 2018 r. były one przyczyną 39,4% wszystkich zgonów. Trzy lata później, w związku z pandemią COVID-19, ich udział zmniejszył się do 34,8%. Jednak nadal pozostają najczęstszą przyczyną zgonu. Ostre zdarzenia sercowo-naczyniowe skutkujące umieralnością: zawał serca, udar mózgu, niewydolność serca – tradycyjnie kojarzone są głównie z populacją dorosłych. Niemniej jednak, chociaż klinicznie jawna ChSN rozwija się dopiero w wieku dorosłym, narażenie na czynniki ryzyka miażdżycowej choroby sercowo-naczyniowej (atherosclerotic cardiovascular disease, ASCVD) zaczyna się już w wieku dziecięcym. Do tradycyjnych, szeroko uznanych czynników ryzyka ChSN należą nadciśnienie tętnicze, dyslipidemia, otyłość, cukrzyca, zespół metaboliczny (ZM). Z tego wynikają też ogólnie przyjęte zasady postępowania diagnostycznego ukierunkowane na stwierdzenie narażenia na te zaburzenia. W ostatnich dekadach opisano znaczenie dodatkowych czynników ryzyka ChSN, które są rzadziej analizowane i często pomijane w praktyce lekarskiej. Należą do nich m.in. wcześniactwo i niska masa urodzeniowa, hiperurykemia, wysokie stężenie lipoproteiny (a), hiperhomocysteinemia. Pojawiły się też doniesienia pozwalające oszacować skalę narażenia populacji dzieci i młodzieży na poszczególne czynniki ryzyka ChSN.

Zdjęcie: Photogenica.

Zaloguj się i przeczytaj bezpłatnie całą treść artykułu.

Nie masz jeszcze konta dostępowego?
Zarejestruj się bezpłatnie, a otrzymasz:
* dostęp do wszystkich doniesień oraz pełnych tekstów artykułów naukowych w naszej Czytelni,
* prawo do bezpłatnego otrzymywania newslettera "Aktualności TERAPIA" z przeglądem interesujących i przydatnych wiadomości ze świata medycyny oraz systemu ochrony zdrowia w Polsce i na świecie,
* możliwość komentowania bieżących wydarzeń oraz udziału w ciekawych quizach i konkursach.
Zapraszamy serdecznie, dołącz do naszej społeczności.

Inne prace autorów:
  • lek. Małgorzata Podymniak-Grzeszykowska Klinika Nefrologii, Transplantacji Nerek i Nadciśnienia Tętniczego, Instytut "Pomnik – Centrum Zdrowia Dziecka", Warszawa
  • lek. Tatsiana Makhouskaya Klinika Nefrologii, Transplantacji Nerek i Nadciśnienia Tętniczego, Instytut "Pomnik – Centrum Zdrowia Dziecka", Warszawa
  • lek. Magdalena Mojsak Klinika Nefrologii, Transplantacji Nerek i Nadciśnienia Tętniczego, Instytut "Pomnik – Centrum Zdrowia Dziecka", Warszawa
  • lek. Michał Pac Klinika Nefrologii, Transplantacji Nerek i Nadciśnienia Tętniczego, Instytut "Pomnik – Centrum Zdrowia Dziecka", Warszawa
  • prof. dr hab. n. med. Mieczysław Litwin Klinika Nefrologii, Transplantacji Nerek i Nadciśnienia Tętniczego, Instytut "Pomnik – Centrum Zdrowia Dziecka", Warszawa

Dodaj komentarz