Czytelnia on-line

W gabinecie lekarza rodzinnego Terapia 2021, 2 ( 397 ) :  64  -  74

Krajobraz po burzy, czyli leczenie ozdrowieńca z wielochorobowością po COVID-19

Cleaning up after a disaster: Treatment of COVID-19 convalescents with multiple comorbidities

Summary: The prolonged and longer-term observation of convalescents, extending with the pandemicʼs duration, demonstrates that COVID-19, but also an asymptomatic or scarcely symptomatic course of SARS-CoV-2 infection, may initiate a chronic inflammatory process leading to degenerative changes in the cardiovascular, respiratory or central nervous systems. Changes initiated during the infection accelerate the course of coexisting chronic disorders, while the systemic immune response to the pathogen, including a cytokine storm leading to SIRS, initiates multiorgan changes that, if overlooked, may worsen the prognosis. Therefore, when taking care of a convalescent, one should not “automatically” return to all therapeutic regimens but optimize them, taking into consideration all the possible complications. Therefore, a thorough cardiological, pulmonological, neurological and endocrine assessment of a patient with multiple diseases should be performed and repeated regularly every couple to several months, to prevent a medical mistakes due to omission and so as not to overlook the beginning of life-threatening target complications. This brief review paper summarizes the current state of knowledge on the impact of a history of SARS-CoV-2 infection on the course of cardiovascular diseases, the pulmonary and endocrine system, and abnormalities. New chronic diseases initiated by the infection are also specified, since their overlooking can cost a pa-tientʼs life.
Keywords: COVID-19, convalescent, hypertension, chronic coronary syndrome, diabetes mellitus, congestive heart failure
Słowa kluczowe: COVID-19, ozdrowieniec, nadciśnienie tętnicze, przewlekły zespół wieńcowy, cukrzyca, niewydolność serca

Minął właśnie rok odkąd ludzkość stanęła oko w oko z jednym z największych zagrożeń w skali globalnej, jakim stał się wybuch pandemii SARS-CoV-2. Jeden ok intensywnie nabywanych doświadczeń z nową jednostką chorobową, której jako lekarze uczymy się z pokorą, często stając bezradnie w obliczu poniesionej porażki, ujawnił nam dane epidemiologiczne, pozwalające oszacować śmiertelność mieszczącą się w zakresie 3% w populacji ogólnej. Oznacza to, że 97% osób zdoła przeżyć infekcję, co ‒ niestety ‒ nie znaczy, że wrócą one do pełni zdrowia. Wydłużający się w miarę trwania pandemii okres obserwacji prospektywnej ozdrowieńców wskazuje jednoznacznie, że COVID-19, a niekiedy także bezobjawowy lub skąpoobjawowy przebieg infekcji SARS-CoV-2 mogą inicjować przewlekły proces zapalny, prowadząc do nieodwracalnych zmian degeneracyjnych w zakresie układu oddechowego, sercowo-naczyniowego czy ośrodkowego układu nerwowego (OUN). Choroby przewlekłe, współistniejące jeszcze przed wystąpieniem zakażenia, także mogą zmienić swój przebieg kliniczny, ulegając z reguły progresji do bardziej zaawansowanych stadiów, pogarszając tym samym znacząco rokowanie odległe.

Zdjęcie: Photogenica

Zaloguj się i przeczytaj bezpłatnie całą treść artykułu.

Nie masz jeszcze konta dostępowego?
Zarejestruj się bezpłatnie, a otrzymasz:
* dostęp do wszystkich doniesień oraz pełnych tekstów artykułów naukowych w naszej Czytelni,
* prawo do bezpłatnego otrzymywania newslettera "Aktualności TERAPIA" z przeglądem interesujących i przydatnych wiadomości ze świata medycyny oraz systemu ochrony zdrowia w Polsce i na świecie,
* możliwość komentowania bieżących wydarzeń oraz udziału w ciekawych quizach i konkursach.
Zapraszamy serdecznie, dołącz do naszej społeczności.

Inne prace autorów:

Dodaj komentarz